Reiknivélar vegna breytinga á virðisaukaskatti og vörugjöldum

Breytingar á lögum um virðisaukaskatt og almenn vörugjöld tóku gildi um ármót og ættu neytendur nú þegar að sjá þess merki í verðlagi hjá verslunum og þjónustuaðilum. Á heimasíðu ASÍ segir að mikilvægt er að neytendur séu vel á verði og sýni söluaðilum aðhald svo tilætlaðar breytingar skili sér eins og vænta má í breytingum á verðlagi.

Breytingarnar eru tvíþættar. Annars vegar breytingar á virðisaukaskatti sem nú þegar ættu að hafa haft áhrif á verðlag á vörum og þjónustu og hins vegar afnám almennra vörugjalda sem ætla má að skili sér að fullu á næstu vikum.

Hér að neðan er að finna dæmi um áhrif breytinganna á verðlag og reiknivélar þar sem neytendur geta áætlað áhrif breytinganna á verð á ýmsum vörum og þjónustu. Rétt er að taka fram að reiknivélarnar eru settar fram til viðmiðunar fyrir neytendur og gera ráð fyrir óbreyttri hlutfallslegri álagningu söluaðila. Í þeim tilvikum þar sem vörugjaldið er föst krónutala ss. á sykri og sætum matvörum ráðast breytingar af álagningu söluaðila hverju sinni en reiknivélin áætlar þau lágmarks áhrif sem ætla má að breytingarnar hafa á verðlag.

Hér má nálgast reiknivélar vegna breytinga á virðisaukaskatti og vörugjöldum.

Almennur virðisaukaskattur

Allflestar vörur og þjónusta bera almennan virðisaukaskatt sem lækkaði um áramót úr 25,5% í 24%. Verð lækkar um 1,2% vegna þessara breytinga. Hér má nefna vörur eins og föt og skó, lyf, húsgögn, húsbúnað, raftæki, áfengi, tóbak, snyrtivörur, tryggingar og þjónustu ýmsa þjónustu.

Dæmi af vörum og þjónustu þar sem virðisaukaskattur lækkar úr 25,5% í 24%

Neðra þrep virðisaukaskatts

Neðra þrep virðisaukaskattsins hækkaði um áramót úr 7% í 11% og hækkar verðlag vara í þessu þrepi um 3,7% vegna þessa. Helstu liðir í þessu skattþrepi eru matur og óáfengar drykkjarvörur, veitinga- og gistiþjónusta, bleiur, bækur, dagblöð, tímarit og geisladiskar, heitt vatn og raforka til húshitunar, afnotagjöld útvarps- og sjónvarpsstöðva og aðgangur að vegamannvirkjum (Hvalfjarðargöng).

Dæmi af vörum og þjónustu þar sem virðisaukaskattur hækkar úr 7% í 11%

Vörugjöld á sykur og sætar matvörur (sykurskattur) voru feld niður um ármót.  Áhrif breytinganna á verð einstakra vara ræðst af því hversu mikinn sykur/sætuefni þær innihalda en vörugjald er að jafnaði 210 krónur á hvert kíló sykurs sem vara inniheldur. Um er að ræða vörur eins og sykur, gosdrykki, ís, sultur, sætabrauð, sælgæti, sætar mjólkurvörur o.fl. Virðisaukaskattur af þessum vörum hækkar jafnframt úr 7% í 11%. Miða má við að þeim mun sætari sem varan er þeim mun þyngra vegur afnám vörugjaldsins í verðinu og þeim mun meira ætti varan að lækka í verði. Vörur sem innihalda hlutfallslega lítinn sykur kunna hins vegar að hækka þar sem hækkun virðisaukaskatts á matvörur vegur þyngra en afnám vörugjaldsins. 

Dæmi af matvörum þar sem vörugjald fellur niður og virðisaukaskattur hækkar úr 7% í 11%. Breytingar á verði ráðast af álagningu smásala en ættu að lágmarki að vera eftirfarandi:

Almenn vörugjöld sem lögð voru á stærri raf- og heimilistæki, ýmsar byggingavörur og bílavarahluti voru jafnframt feld niður að fullu um áramót auk þess sem virðisaukaskattur á þessum vöruflokkum lækkar úr 25,5% í 24%. Vörugjöld voru lögð á ýmist við innflutning eða hjá framleiðanda og voru hlutfallsleg. Hæst vörugjöld, 25% báru raftæki eins og sjónvörp, hljómflutningstæki og myndbandstæki en samspil niðurfellingar á vörugjöldum og lækkunar á virðisaukaskatti ætti að skila um 21% lækkun á þessum vörum. Ýmis stærri heimilistæki ss. þvottavélar, þurrkarar, eldavélar, kæliskápar og uppþvottavélar báru 20% vörugjöld og ættu breytingarnar að leiða til um 18% verðlækkunar á þessum vörum. Þá báru ýmsar byggingavörur eins og hreinlætistæki, gólfefni og flísar 15% vörugjöld sem og ýmsir bílavarahlutir og ætti verð á þessum vörum að lækka um 14% í kjölfar breytinganna.  

Dæmi af raftæki þar sem vörugjald fellur niður og virðisaukaskattur lækkar úr 25,5% í 24%. Útreikningarnir og reiknivélarnar byggja á að hlutfallsleg álagning söluaðila haldist óbreytt.