Afnám vörugjalda – verðlækkanir ekki í samræmi við væntingar

Samkvæmt könnunum verðlagseftirlits ASÍ eru verðlækkanir á heimilistækjum vegna afnáms vörugjalda og lækkunar virðisaukaskatts mun minni en gera mátti ráð fyrir. Áætla má að verð allra þeirra heimilistækja sem skoðuð voru í könnuninn hefði átt að lækka um meira en 19% en sú er ekki raunin. Reyndar lækkar verð í 41% tilvika um meira en 20% en það vekur athygli að í 20% tilvika hækkaði verð á heimilistækjum eða það stóð í stað þrátt fyrir virðisaukaskattslækkun úr 25,5% í 24% og afnám vörugjalda um 20%-25%. 

Verðlagseftirlitið áætlar að vörur eins og sjónvörp, útvörp og myndspilarar sem áður báru 25% vörugjald ættu að lækka um 22,2%, með vsk. lækkuninni. Þvottavélar, kæliskápar, uppþvottavélar og helluborð sem áður báru 20% vörugjald og hefðu átt að lækka um 19,2%, með vsk. lækkuninni. 
Athygli vekur að engin vara sem skoðuð var í versluninni Rafha lækkaði um 19% eða meira og innan við helmingur þeirra vara sem skoðaðar voru í Max raftækjum og Eirvík. Verslunin Smith og Norland lækkaði verð um meira en 20% hlutfallslega oftast eða í tæplega 80% tilfella.

Í 20% tilfella hækkar verð eða stendur í stað 
Kannanir verðlagseftirlits ASÍ á verði heimilistækja voru annars vegar gerðar í byrjun október 2014 og hins vegar í apríl 2015. 
Meðfylgjandi tafla sýnir fjölda þeirra vara sem kannaðar voru í einstökum verslunum og á hvaða bili verð viðkomandi vara breyttist. Þannig eru sem dæmi 8 vörur í samanburðinum frá versluninni Einar Farestsveit; verð tveggja vara var óbreytt, verð tveggja lækkaði á bilinu 10-14,9% og verð fjögurra lækkaði um meira en 20%.

Í ljós kemur að ekki eru allar verslanir að lækka verð. Í ríflega 20% tilfella hækkar verð milli mælinga eða er óbreytt, í 13% tilfella lækkar verð um um minna en 10%, í 13% tilfella lækkar verð um 10-14,9%, í 13% tilfella lækkar verð á bilinu 15-19,9% og í um 40% tilvika lækkar verð um meira en 20%. 

Verð ekki lækkað í samræmi við væntingar
Samkvæmt könnunum verðlagseftirlitsins eru verðlækkanir minni en gera mátti ráð fyrir. Það er einnig niðurstaðan þegar gögn Hagstofu Íslands eru skoðuð en samkvæmt mælingum Hagstofunnar á vísitölu neysluverðs hefur verð á sjónvörpum, útvörpum og myndspilurum t.a.m. lækkað að meðaltali um 18% frá því í september 2014 og verð á stærri heimilistækjum um tæp 13%.